سیستم اعلام حریق سنتی که قبل از سال 1998 نصب شده بودند پنل‌های منطقه‌ای معمولی بودند. در پنل منطقه‌ای، سیستم اعلام حریق  در یک منطقه یا طبقه مشترک به یک مدار آغازگر هشدار یکسان متصل بود. هر منطقه به هادی مدار خود نیاز دارد. این ترکیب اجازه گزارش اعلام هشدار را در قسمت‌هایی از ساختمان می‌دهد تا مشخص شود کدام دستگاه به صدا در آمده است. پنل‌های متداول اغلب در ساختمان‌های کوچک استفاده می‌شوند که در آن چند ناحیه برای اعلام هشدار کافی وجود دارد.

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

با ظهور میکروپروسسورها و دیجیتال الکترونیک، کاربرد پنل و سیستم اعلام حریق نسبت به سیستم‌های قدیمی معمول برای ساختمان‌های متوسط و بزرگ بیشتر شده است. البته کاربری آنها در ساختمان‌های کوچک بصرفه‌تر هم شده است.

سیستم هشدار آتش آدرس پذیر از کدگذاری دیجیتال و تکنولوژی چندگانه برای تشخیص دقیق‌تر مکان هشدار و شرایط دستگاه‌ها استفاده می‌کند. هر دستگاه هشدار آتش در یک سیستم با یک آدرس منحصر به فرد برنامه ریزی می‌شود.

پنل اعلام حریق براساس عملکرد مورد نیازش، قادر به برقراری ارتباط با یک آدرس واحد یا آدرس گروهی است. ارتباطات اغلب از طریق یک کابل مشترک برقرار می‌شوند، که بعضی اوقات مدار خطی سیگنال دهی (SLC) نامیده می‌شود. این کابل مشترک میزان سیم کشی مورد نیاز برای نصب سیستم را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. کانال ارتباطی امکان ارتباط دو طرفه را فراهم کرده، و به پانل کنترل هشدار آتش اجازه کنترل و نظارت بر دستگاه‌های کنترل اعلام حریق را می‌دهد.

مولفه جالب توجه سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، برنامه نویسی نرم افزاری است که برای عملکرد صحیح سیستم ضروری می‌باشد. این برنامه نویسی امکان کاربری انعطاف پذیر برای داشتن کنترل خاص بر ورودی و خروجی‌ها را ممکن می‌سازد.

فن‌آوری‌های ارتباطی بکار رفته در سیستم‌های آدرس پذیر امکان تطابق تغییرات حساس بوجود آمده درنتیجه سن دستگاه و گرد و غبار را پیش از تعمیر می‌دهد. سیستم معمولی استاندارد چنین قابلیت‌هایی ندارد.

انواع سیستم اعلام حریق 

اجزای هشدار آتش عبارتند از:

دود (ذرات معلق در هوا)

حرارت

تابش نور

دستگاه تشخیص آتش برای تشخیص یک یا ترکیبی از این اجزاء ساخته شده اند. البته تمام این اجزاء برای هشدار آتش لازمند، اما ممکن است تمام آنها در یک آستانه قابل تشخیص وجود نداشته باشند. حسگرها بگونه‌ای انتخاب خواهند شد که عناصر موجود در شرایط محیطی حاضر را تشخیص دهند. همچنین باید بتواند اجزای غیرقابل اشتعال مشابهی که ممکن است در شرایط محیطی مشابه وجود داشته باشند را تشخیص دهد، که در اینصورت احتمال هشدارهای نابجا بیشتر خواهد شد.

دستگاه‌هایی که برای تشخیص آتش استفاده می‌شوند عبارتند از سنسور دود، سنسور حرارتی، سنسور شعله، سنسور گاز و دستگاه‌های مشابه.

سنسور دود ذرات قابل مشاهده یا نامرئی احتراقی تولید شده در اثر سوختن، دود کردن یا شروع مرحله احتراق را حس می‌کند. این دستگاه‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: فوتوالکتریک و یونیزاسیون.

سنسورهای حرارت، درجه حرارت بالا یا افزایش دمای ناشی از آتش را حس می‌کنند.

سنسور شعله، تشعشع تولید شده توسط آتش را حس می‌کند.

سنسور گاز، می‌تواند گازهای تولید شده توسط آتش را حس کند.

دستگاه‌های دیگر برای پدیده‌هایی غیر از دود، حرارت، شعله یا گاز بکار می‌روند.

بیشتر بخوانید:  سیستم‌های تشخیص آتش‌سوزی چگونه کار می‌کنند؟

انواع سنسور دود

سه نوع سنسور دود وجود دارد: یونیزاسیون، فوتوالکتریک و ترکیبی.

یونیزاسیون

سنسور دود یونیزاسیون بسیار بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. قابلیت آن برای تشخیص دود ناشی از آتش، برای شومینه‌هایی که ذرات کوچکی هنگام احتراق تولید می‌کنند بهترین استفاده را دارد.

سنسور دود یونیزاسیون از یک ذره آلفا تشکیل شده که یک منبع رادیواکتیو، یک دودکش و صفحات ردیاب تولید می‌کند.

منبع آلفا باعث یونیزه و رسانا شدن هوای داخل دودکش می‌شود.

با ورود ذرات دود به دودکش، ذرات دود خود را به مولکول‌های هوای یونیزه شده وصل می‌کنند و هوای داخل دودکش رسانایی کمتری خواهد داشت.

هنگامی که رسانایی هوای درون دودکش به کمتر از میزان از پیش تعیین شده برسد، زنگ هشدار به صدا در می‌آید.

مزایای سنسور دود یونیزاسیون:

ذرات نامرئی احتراق را تشخیص می‌دهد – می تواند آتش سوزی را در مرحله اولیه تشخیص دهد و سایر ذرات دود پخش شده در هوا را هم تشخیص می‌دهد.

اقدام سریع – با تشخیص سریع این دستگاه نسبت به دیگر انواع سنسور دود یا حرارت امکان اقدام بموقع فراهم می‌شود.

معایب سنسور دود یونیزاسیون:

در صورت استفاده در نقاطی با حلال‌های فرار، گرد مواد رسانا یا رطوبت بالا امکان تشخیص نادرست وجود دارد

فقط وجود دود را تشخیص می‌دهد، نه مواد سمی

پتانسیل بالایی برای میزان هشدار نادرست دارد.

فتوالکتریک

سنسور دود فتوالکتریک از رایج‌ترین سنسورهای دود امروزی است. این دستگاه دود را با استفاده از اصل انسداد نور یا پراکندگی نور تشخیص می‌دهد. توانایی آن در شناسایی دود ناشی از آتش، برای آتش سوزی هایی که ذرات بزرگ در طول احتراق تولید می‌کنند بهترین استفاده را دارد.

نوع نقطه‌ای سنسورهای دود فوتوالکتریک با استفاده از اصل انسداد نور دارای یک دستگاه تابش نور است که معمولا یک LED است، بعلاوه یک دودکش و یک دستگاه حساس به نور که نور را مستقیما از منبع نور دریافت کرده و جریان کنترل شده‌ای تولید می‌کند.

دودی که وارد محفظه دودکش می‌شود شدت نوری که به دستگاه حساس به نور می‌رسد را کاهش می‌دهد که خود باعث کاهش جریان کنترل شده می‌شود. وقتی شدت نور به میزان کمتر از سطح تعیین شده برسد، مدار کنترل سنسور می‌تواند افت جریان تولید شده توسط دستگاه حساس به نور را تشخیص ‌دهد. با افت جریان تا زیر آستانه از پیش تعیین شده، هشدار دود به صدا درمی‌آید.

نوع نقطه‌ای سنسور دود فوتوالکتریک که از اصل پراکندگی نور استفاده می‌کند ساختاری تقریبا مشابه مدل انسداد نور دارد، به جز اینکه دستگاه حساس به نور طوری تنظیم شده که نمی‌تواند منبع نور را مستقیما ببیند. با ورود دود به داخل دودکش، ذرات دود نور را از منبع به گیرنده حساس به نور منعکس می‌کنند. با تشخیص شدت نور شدید، زنگ هشدار به صدا در می‌آید.

مزایای سنسور دود فوتوالکتریک:

حساس به ذرات قابل مشاهده دود

امکان تشخیص آتش سوزی با حرارت کم

اعلام هشدار بموقع

معایب سنسور دود فوتوالکتریک:

آلودگی سریع با گرد و غبار حساسیت دستگاه را کم می‌کند

فقط حضور دود را تشخیص می‌دهد، نه مواد سمی

باید به طور منظم تمیز شود

دارای پتانسیل بالا برای اعلام هشدار نادرست

سنسور نور

سنسور تابش نور سنسورهای فوتوالکتریک خطی هستند که از یک منبع نور جداگانه و گیرنده حساس به نور تشکیل شده‌اند. این دستگاه‌ها معمولا در فضاهای بزرگ و بازی نصب می‌شوند که در آن بین خط منبع نور و گیرنده خط دید واضحی وجود داشته باشد یا جایی که از لحاظ اقتصادی استفاده از سنسورهای نقطه‌ای بدلیل تعداد سنسورهای مورد نیاز مقرون بصرفه نباشد.

مزایای سنسورهای دود تابش نور:

پوشش مناطق بزرگ با هزینه معقول

اقدام سریع

معایب سنسورهای دود تابش نور:

خط دید واضح بین منبع نور و گیرنده

هماهنگی صحیح باید حفظ شود